ေျပးခုန္ပစ္ အားကစားနည္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ

ေျပးခုန္ပစ္ အားကစားနည္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သမိုင္းႏွင့္အတူ ရွိခဲ့ဖူးသည္။ ဒ႑ာရီပုံျပင္မ်ားထဲတြင္ ေျပးခုန္ပစ္ အားကစား နည္းမ်ား ေျပးခုန္ပစ္ အားကစားသမားမ်ား ရွိခဲ့သည္။

သြားပါမ်ား ခရီးေရာက္ ဆိုသည့္ ေမာင္ေပါက္က်ိဳင္းမွာ လမ္းေလွ်ာက္အားကစားသမားျဖစ္သည္။ ပုဂံရာဇ၀င္တြင္ ႐ႉးပ်ံႀကီးကို ေလးႏွင့္ ၿဖိဳခြင္း ႏွိမ္နင္းခဲ့ေသာ ပ်ဴေစာထီးမွာလည္း ယခုေခတ္အရ ဆိုလွ်င္ ျမားပစ္ ခ်န္ပီယံ ျဖစ္ႏိုင္သည္။

ယာခင္းကို ကာထားသည့္ ဆင္တရပ္အျမင့္ရွိေသာ ၿခံစည္း႐ိုးကို လွံေထာက္၍ ခုန္ႏိုင္သည့္ က်န္စစ္သား၊ ဧရာ၀တီျမစ္ကို အသြား အျပန္ ျဖတ္ကူးႏိုင္သည့္ ေညာင္ဦးဖီး၊ ပုဂံႏွင့္ ပုပၸားေတာင္ ေျပးၿပီး ပန္းမ်ားခူးေပးသည့္ ဗ်တၱ ဆိုသူတို႔မွာ သမိုင္းထဲမွ အားကစား သမားမ်ား၊ ေျပးခုန္ပစ္သမားမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ပုဂံေခတ္လြန္ကာလမ်ားတြင္လည္း ျမန္မာ့သမိုင္း၌ အားကစားလႈပ္ရွားမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။

ေတာင္ငူေခတ္တြင္ ျမင္းစီး၍ ပိုလို႐ိုက္ကစားနည္းႏွင့္ ဆင္တူသည့္ “ကူလီ” ႐ိုက္ကစားနည္း ေခတ္စားခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ေခတ္ အဆက္ဆက္တြင္ ေလွၿပိဳင္ပြဲမ်ား၊ ျမင္းစီးၿပိဳင္ပြဲမ်ား၊ လက္ေ၀ွ႔ပြဲမ်ား ရွိခဲ့ဖူးသည္။

သို႔ရာတြင္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ေႏွာင္းပိုင္းတြင္မူ အထက္ပါ ၿပိဳင္ပြဲမ်ား က်င္းပသည့္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာမ်ား မေတြ႕ရပါ။

အဂၤလိပ္ေခတ္

ျမန္မာကုိ အဂၤလိပ္တို႔က သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ အေနာက္တိုင္း အားကစားနည္း (သို႔မဟုတ္) ေခတ္သစ္အားကစားနည္းမ်ား ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ က်ဴးေက်ာ္စစ္ႏွင့္အတူ ေရာက္လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းအားကစားနည္းမ်ား စုစည္း၍ ၿပိဳင္ပြဲမ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲခဲ့ သည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွာ B A A (Burma Athletic Association) ပင္ ျဖစ္သည္။ B A A က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံတကာ အားကစား နည္းမ်ားျဖစ္သည့္ ေဘာလုံး၊ ၾကက္ေတာင္၊ တင္းနစ္၊ ေဟာ္ကီ စသည့္တို႔အျပင္ ေျပးခုန္ပစ္ၿပိဳင္ပြဲကို တႏွစ္ တႀကိမ္က် မွန္မွန္ က်င္းပ ေပးခဲ့သည္။

သို႔ရာတြင္ ထုိစဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တပ္စြဲလ်က္ရွိသည့္ အဂၤလိပ္မ်ား၊ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ခံ တပ္မ်ားႏွင့္ သာသနာျပဳ ေက်ာင္းမ်ားမွ စစ္သားမ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ားသာ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၾကသည္။

ၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ အႏိုင္ရသည့္ စစ္ဘက္အမႈထမ္းမ်ားအား ဆုေၾကးေငြမ်ား ခ်ီးျမွင့္သည္။ ၅ က်ပ္ႏွင့္ ၁၅ က်ပ္ၾကား ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ အရပ္သား ႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားကိုမူ ဆုဖလားႏွင့္ ဆုတံဆိပ္မ်ားသာ ခ်ီးျမွင့္သည္။ ေျပးခုန္ပစ္ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ထိုစဥ္က အဂၤလိပ္ အတိုင္း အတာမ်ား ျဖစ္သည့္ လက္မ၊ ေပ၊ ကိုက္ စသည့္ အတိုင္းအတာ မ်ားကိုသာ အသုံးျပဳသည္။ ကိုက္ ၁၀၀ ၊ ကိုက္ ၂၂၀၊ ကိုက္ ၄၄၀၊ တမိုင္ စသည္တို႔ျဖစ္သည္။

ယင္းကဲ့သို႔ ၿပိဳင္ပြဲမ်ား က်င္းပရာ၌ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ ေျပးခုန္ပစ္ၿပိဳင္ပြဲမ်ား က်င္းပေပးျခင္း မရွိပါ။ ထည့္သြင္းက်င္းပေပးလွ်င္ လည္း ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကဖြယ္ မရွိပါ။

ေက်ာင္းေပါင္းစုံ ေျပးခုန္ပစ္ၿပိဳင္ပြဲကို ပညာေရးဌာနမွ ႀကီးမႉးလ်က္ ၁၉၂၆ ခုႏွစ္တြင္ စတင္က်င္းပခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က ထူးခြ်န္သည့္ ေျပးခုန္ပစ္အားကစားသမားမ်ား ေပၚထြက္ခဲ့ေသာ္လည္း ကမၻာ့အိုလံပစ္ အစရွိသည့္ ႏိုင္ငံတကာ ၿပိဳင္ပြဲႀကီးမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ မရရွာၾကပါ။ သက္ဆိုင္ရာ ႏို္င္ငံတကာေျပးခုန္ပစ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႏွင့္ ဆက္သြယ္မထားျခင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိုလံပစ္ေကာ္မတီ မဖြဲ႕စည္းေသးျခင္းေၾကာင့္ ကမၻာႏွင့္ အဆက္ျပတ္ေနရျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

က႑သစ္

ျမန္မာႏို္င္ငံ၏ အားကစားက႑သစ္ကို ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးအၿပီး ၁၉၄၆ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့ရာ ေျပးခုန္ပစ္ အားကစားနည္းလည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဆန္းပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျပးခုန္ပစ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို စနစ္တက် ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ေျပးခုန္ပစ္အဖြဲ႕ ခ်ဳပ္ႏွင့္အတူ လက္ေ၀ွ႔ႏွင့္ အေလးမအဖြဲ႕ခ်ဳပ္တို႔ကိုလည္း ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အားကစားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ခြင့္မ်ားလည္း ရရွိခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ အိုလံပစ္ေကာ္မတီကိုလည္း ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ ၂၆ ရက္တြင္ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္အိုလံပစ္အသင္းႀကီး၏ ပထမဆုံးေသာ နာယက ႏွစ္ဦးမွာ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဥကၠဌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံ ဆာ ဟူးဘရန္႔စ္ တို႔ပင္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာျပည္ ေျပးခုန္ပစ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႏွင့္ အေလးမ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္တို႔သည္ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ခြင့္ရရွိျခင္း အထိမ္း အမွတ္အျဖစ္ ၁၉၄၇ ဇူလိုင္္လ ၈ ရက္တြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ၌ လက္ဖက္ရည္ပြဲက်င္းပရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း တက္ေရာက္ ခဲ့သည္။

ကမၻာ့အိုလံပစ္

၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လြတ္လပ္ေရး ရရွိၿပီးသည့္ေနာက္ လြတ္လပ္ေသာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၂၉ မွ ၾသဂုတ္ ၁၄ ရက္အထိ က်င္းပသည့္ ကမၻာ့အိုလံပစ္သို႔ ပထမဆုံး ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ သည္။

ယင္းေနာက္ ၁၉၅၀ – ၅၁ တြင္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ က်င္းပသည့္ အာရွအားကစားပြဲေတာ္ (နယူးေဒလီ၊ အိႏၵိယ)၊ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ ထိုင္း ႏိုင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပသည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ကြ်န္းဆြယ္ အားကစားၿပိဳင္ပြဲ(South East Asia Penisula Games – SEAP GAMES) တြင္လည္း ေဗြေဆာ္ဦး ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္ ကြာလာလမ္ပူၿမိဳ႕တြင္ စတင္က်င္းပသည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အားကစားၿပိဳင္ပြဲ (South East Asia Games – SEA GAMES) တို႔ကို ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ ရာတြင္ ေျပးခုန္ပစ္ အား ကစား နည္းသည္ ေအာင္ျမင္မႈ အရွိဆုံး အားကစားနည္းပင္ ျဖစ္သည္။

ေဘာလုံး

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူႀကိဳက္မ်ားၿပီး ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသည့္ ေဘာလုံးကစားနည္းမွာ ကြ်န္းဆြယ္ေခတ္တြင္ ပူးတြဲ ၁ ႀကိမ္၊ ကြ်တ္ကြ်တ္ လြတ္လြတ္ ၄ ႀကိမ္၊ အာရွအားကစား ပြဲေတာ္တြင္ ကြ်တ္ကြ်တ္လြတ္လြတ္ ၁ ႀကိမ္ (၁၉၉၆)၊ ေတာင္ကိုရီးယား ႏွင့္ ပူးတြဲ ၁ႀကိမ္ (၁၉၇၀) ႏွင့္ ကမၻာ့အိုလံပစ္ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲ အသန္႔ရွင္းဆုံးဆု (၁၉၇၂ ခုႏွစ္၊ ျမဴးနစ္) တို႔ ဆြတ္ခူးရရွိ ထားသည္မွာ ကြ်န္းဆြယ္ ေခတ္ (၁၉၅၉ – ၁၉၇၅) အတြင္းသာ ျဖစ္သည္။ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္မွ စကာ ျမန္မာေဘာလုံးအသင္း ေရႊတံဆိပ္ဆု မရသည္မွာ ၾကာၿပီ ျဖစ္သည္။

ေျပးခုန္ပစ္အားကစားနည္းကေတာ့ ၁၉၅၉ ကြ်န္းဆြယ္ေခတ္မွ စကာ ၁၉၉၉ ခုႏွင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဆီးဂိမ္းစ္  ပြဲ ၂ ပြဲ မွ အပ က်န္ SEA GAMES ႏွင့္ SEAP GAMES မ်ားတြင္ ေရႊတံဆိပ္ မဆြတ္ခူး ႏုိင္သည့္ႏွစ္ မရွိသေလာက္ပင္ ျဖစ္သည္။

ကြ်န္းဆြယ္ သို႔မဟုတ္ ဆီးဂိမ္းစ္ ၿပိဳင္ပြဲ၌ ျမန္မာအသင္း၏ ဆုတံဆိပ္ ဆြတ္ခူးႏိုင္မႈတြင္ ေျပးခုန္ပစ္အားကစားနည္းမွ ရရွိသည့္ ဆုတံဆိပ္ မ်ားက ဦးေဆာင္လ်က္ ရွိသည္။ ကြ်န္းဆြယ္ေခတ္ ပထမၿပိဳင္ပြဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရႊတံဆိပ္ ၁၁ ဆု ဆြတ္ခူးသည့္ အထဲ၌ ေျပးခုန္ပစ္ အားကစားနည္းက ေရႊတံဆိပ္ ၅ ဆု ဆြတ္ခူးပါ၀င္ခဲ့သည္။

၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္တြင္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ က်င္းပသည့္ ဒုတိယကြ်န္းဆြယ္ ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရႊတံဆိပ္ ၃၅ ဆု ဆြတ္ ခူးခဲ့ရာ ေျပးခုန္ပစ္အားကစားသမားမ်ားက ေရႊတံဆိပ္ ၇ ဆု ဆြတ္ခူးခဲ့သည္။

၁၉၆၅ ခုႏွစ္ ကြာလာလမ္ပူ ကြ်န္းဆြယ္ပြဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရႊတံဆိပ္ ၁၈ ဆု ရရွိရာ ေျပးခုန္ပစ္က ေရႊတံဆိပ္ ၆ ဆု ဆြတ္ ခူးခဲ့သည္။

၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ဘန္္ေကာက္ ကြ်န္းဆြယ္ပြဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရႊတံဆိပ္ ၁၁ ဆုသာ ရရရွိသည္။ ထိုအထဲတြင္ ေျပးခုန္ပစ္ အား ကစားက ေရႊတံဆိပ္ ၅ ဆုပါ၀င္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ က်င္းပသည့္ ၅ ႀကိမ္ေျမာက္ ကြ်န္းဆြယ္ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရႊတံဆိပ္ ၅၇ ဆုျဖင့္ ႏိုင္ငံ အလိုက္ အဆင့္ ၁ ရခဲ့သည္။ ေျပးခုန္ပစ္အားကစားသမားမ်ားက ေရႊတံဆိပ္ဆု ၂၀ အထိ ဆြတ္ခူးေပးႏိုင္ခဲ့သည္။

၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ကၽြန္းဆြယ္ၿပိဳင္ပြဲကို မေလးရွားႏိုင္ငံတြင္ က်င္းပခဲ့ရာ ျမန္မာအားကစား တဖြဲ႕လုံးက ေရႊတံဆိပ္ ၂၀ ရသည္။ ေျပး ခုန္ပစ္ အားကစားသမားမ်ားက ေရႊတံဆိပ္ ၉ ဆု ပါ၀င္သည္။

၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ကြ်န္းဆြယ္ၿပိဳင္ပြဲကို စင္ကာပူႏိုင္ငံတြင္ က်င္းပသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရႊတံဆိပ္ ၂၈ ဆု ရသည္။ ေျပးခုန္ပစ္ အား ကစားမွ ေရႊတံဆိပ္ ၁၀ ဆုပါ၀င္သည္။

၁၉၇၅ ခုႏွစ္တြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၌ ကြ်န္းဆြယ္ၿပိဳင္ပြဲကို ေနာက္ဆုံးအႀကိမ္ က်င္းပရာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရႊတံဆိပ္ ၁၈ ဆု ရရွိၿပီး ေျပး ခုန္ပစ္ အားကစားမွ ၁၀ ဆု ရရွိသည္။

၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ၿပီး ၁၉၇၅ ခုႏွစ္တြင္ နိဂုံးခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ကြ်န္းဆြယ္ အားကစားၿပိဳင္ပြဲ ၈ ႀကိမ္ေျမာက္တြင္ ျမန္မာ အားကစားအဖြဲ႕က ေရႊတံဆိပ္ေပါင္း ၇၉ ဆု တိတိ ဆြတ္ခူးႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္တြင္ စတင္က်င္းပခဲ့သည့္ ဆီးဂိမ္းစ္ အစ ပိုင္း ၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ ေျပးခုန္ပစ္ အားကစားသမားတို႔ အစြမ္းျပႏိုင္ၾကေသးသည္။  ။

ခင္ေမာင္ေထြး(ပ်ဥ္းမနား)

ဧရာ၀တီ